Potężny Przyjaciel i Orędownik
Gdy przychodzimy na niedzielną Mszę Świętą, po homilii wspólnie odmawiamy Wyznanie wiary. Jednym z pierwszych artykułów – czyli prawd wiary podanych do wierzenia jest: „Wierzę w Jednego Boga, Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych.” Oczywiście rozumiemy sens, że Bóg jest autorem dzieł, które widzimy i możemy je nazwać ogólnie naturą. Jednak co kryje się za tym, że Bóg stworzył świat niewidzialny? Kto jest reprezentantem świata ukrytego dla ludzkiego oka? Odpowiedzią na zadane pytania, może być święto, które w Kościele obchodzi się 29 września, czyli Święto Archaniołów Michała, Rafała i Gabriela. Świat niewidzialny, to rzeczywistość bytów duchowych, potocznie nazywanych aniołami. Prawda wiary, którą wyznajemy w Credo o świecie niewidzialnym uświadamia nam, że istnieją duchy – zwane aniołami, że mają cel wyznaczony przez Pana Boga. Za Św. Pawłem możemy mówić, że wiara jest poręką tych dóbr, których się spodziewamy i dowodem na te rzeczy, których nie widzimy. Właśnie aniołów nie możemy zobaczyć, ale to nie znaczy, że nie istnieją, jesteśmy w stanie przecież doświadczyć ich działania. Może tę sytuacje zobrazować mim, który chce bez używania przedmiotu przedstawić pewną sytuację, a my nie widząc kluczowego przedmiotu.
Z jakiego źródła Kościół czerpał wiedzę o bytach duchowych – czyli aniołach? Jak każda prawda teologiczna swą genezę ma w Objawieniu Bożym, czyli Piśmie Świętym. Sceny takie jak: wyprowadzenie Lota z Sodomy (Rdz 19), zatrzymanie Abrahama przez anioła przed złożeniem Izaaka w ofierze (Rdz 22, 11n), historia rodu Tobiasza i towarzyszenie archanioła Rafała (Tb 4 – 12), udział aniołów w chwale Bożej (Ez 1, 4 – 15), zapowiedź narodzin Chrystusa Maryi przez archanioła Gabriela (Łk 1, 26 – 38), wyprowadzenie z więzienia św. Piotra (Dz 12, 7). To niektóre z licznych przykładów w Piśmie świętym potwierdzających istnienie aniołów.
Jeśli wiemy, że są, to automatycznie pojawia się pytanie: jakie one są? Na te pytanie odpowiada gałąź teologiczna, która bierze swą nazwę od słowa „anioł” i nazywa się angeologią. W Katechizmie Kościoła Katolickiego możemy przeczytać: „Istnienie istot duchowych, niecielesnych, które Pismo święte nazywa ogólnie aniołami, jest prawdą wiary” (KKK 328) oraz „jako stworzenia duchowe posiadają rozum i wolę: są stworzeniami osobowymi i nieśmiertelnymi. Przewyższają wszystkie stworzenia widzialne” (KKK 330). Choć ostatnie przytoczone zdanie może wzbudzić w nas obawy przed tymi stworzeniami – ponieważ są doskonalsze od człowieka, to duchy niebieskie są do nas przyjaźnie usposobione i bardzo chcą wejść z nami w zażyłą relację. W dzisiejszych czasach coraz bardziej wysuwa się na pierwszy plan trend, że anioły są symbolicznym wyobrażeniem dobra, którymi coraz częściej posługują się artyści – utarło się że anioły to takie „małe, grubiutkie cherubinki – amorki.” Jednak Kościół wierzy, że są one potężnymi przyjaciółmi i podobnie jak my – osobami. Dlatego możemy wejść z nimi w zażyłą relację. Anioł podobnie jak my został obdarzony inteligencją, wolnością, tylko w porównaniu do ludzi posiadają je doskonalszy od nas. Choć nie posiadają ciała, mogą przybrać postać materialną. Św. Tomasz z Akwinu – zwany Doktorem Anielskim – wskazuje, że anioł może przybrać postać ludzką, ale nie podlega to ciało prawom fizyki np. nie odczuwa głodu. Anioł robi to, dlatego, aby przekazać Boże słowo lub pomóc człowiekowi. Przypomnijmy sobie sytuacje, w których ktoś coś podpowiedział, a idąc za tą radą, nasz ruch okazał się szczęśliwy. Albo dobre natchnienia, np. na modlitwie lub wyłaniające się wyjście z trudnej sytuacji. Może się okazać, że to w czystej postaci działanie anioła.
Bardzo ciekawą a zarazem ważną kwestią w świecie niewidzialnym jest to, że „nie każdy anioł jest aniołem.” Jak to? Bóg stworzył byty niebieskie, który każdy ma misję. Wszystkie duchy zostały stworzone tak samo – czyli mają tę samą naturę - duchową, ale nazwa „anioł” towarzyszy tym, których misją jest służba Bogu i ludziom. Słowo gr. angelos oznacza być posłanym. Stąd „tożsamość anielska” = służba. Oprócz aniołów i archaniołów istnieją jeszcze inne duchy niebieskie, które żyją w swoistej hierarchii, najniżej stoją w niej archaniołowie i na końcu aniołowie. Dosłownie hierarchia oznacza „święty porządek”, w przypadku aniołów – duchów niebieskich, taki podział usystematyzował w VI w. po Chrystusie Pseudo – Dionizy Areopagita, ustalając, że byty duchowe ustawione są w trzech triadach – zwanymi chórami, w następujący sposób: I – w bezpośredniej bliskości Pana Boga – Serafini, Cherubini i Trony; II – Panowania, Zwierzchności i Władze; III – Książęta, Archaniołowie i Aniołowie. Między nimi dzieje się interakcja: wyższe wydają polecenia niższym w imieniu Pana Boga. Pierwszą triadę można nazwać przyjaciółmi Boga, drugą namiestnikami Boga, trzecią posłańcami Boga. Potwierdzeniem takiego stanu rzeczy mogą być słowa papieża, św. Grzegorza Wielkiego: „Duchy święte w niebie są wprawdzie zawsze duchami, ale nie zawsze można je nazywać aniołami, te zaś, które zapowiadają wydarzenia najbardziej doniosłe – archaniołami.” Pamiętamy słowa z Księgi Apokalipsy św. Jana, gdy Jan zobaczył w wizji niebo: „Miriady miriad służyło Mu, a dziesięć tysięcy po dziesięć tysięcy stało przed Nim” (5, 11). Sami widzimy, że świat niebieski jest równie wielki, a może jeszcze większy od naszego.
Spośród takiego mnóstwa aniołów szczególne miejsce w dziejach Kościoła zajął kult Św. Michała Archanioła. Pewnie większość z nas kojarzy figurę Św. Michała Archanioła, przedstawionego w zbroi rzymskiego legionisty, który pod swymi stopami trzyma pokonanego Szatana. Szczególnym miejscem kultu jest góra Gargano we Włoszech. Rzeźba została wykonana w XVI wieku, a miejsce z Nim związane jest od VI w. po Chrystusie. Imię Michał oznacza „Któż jak Bóg?”, tymi słowami według Tradycji oparł się pokusom Szatana przed odmówieniem posłuszeństwa Panu Bogu. Michał stał się księciem aniołów i wodzem wojska niebieskiego. W Piśmie świętym Starego Testamentu wraz z Archaniołem Gabrielem odwiedził Abrahama, zapowiedzieć mu przyszłe narodziny a później nie pozwolić złożyć ofiary z syna Izaaka.
Czy nie przypominają nam się słowa "Święty Michale Archaniele, broń nas w walce. Przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha bądź nam obroną…", autorem tej szczególnej modlitwy jest papież Leon XIII, który modlitwę do św. Michała Archanioła napisał pod wpływem przerażającego widzenia demonów, które gromadziły się nad Wiecznym Miastem, aby je osaczyć. Nie znamy jednak dokładnie szczegółów tego widzenia. Jest pewne, że papież napisał tę modlitwę i 29 lipca 1886 r., polecił sekretarzowi Kongregacji Obrzędów rozesłać ją do wszystkich ordynariuszy świata, aby kapłani odmawiali ją wraz z wiernymi, klęcząc, po każdej tzw. Mszy św. cichej, tzn. nie śpiewanej. Inwokację do św. Michała Archanioła poprzedzały modlitwy do Matki Bożej. Św. Michał Archanioł jest uznany za patrona całego Kościoła i jego protektora. Choć obecny Mszał Rzymski nie rezerwuje miejsca tej modlitwy w czasie Mszy Świętej. Jednak ostatni papieże, zachęcają do odmawiania tej modlitwy w intencji Kościoła. Św. Jan Paweł II w Gargano 24 maja 1984 r., zachęcał: Archanioł Michał stoi u boku Kościoła, aby go bronić przed wszystkimi podłościami świata, aby pomóc wierzącym odeprzeć demona, który jak lew ryczący krąży szukając kogo pożreć. (1 P 5,8). Ta walka z demonem, który jest przeciwieństwem postaci Św. Michała Archanioła, jest aktualna również dzisiaj, ponieważ demon wciąż jest żywy i działa w świecie”. Papież Franciszek apelował o odmawianie tej modlitwy po Różańcu w październiku 2018 roku, w komunikacie Stolicy Apostolskiej, dowiadujemy się dlaczego: „chodzi o zjednoczenie się w komunii i pokucie, jako lud Boży, prosząc Matkę Bożą i Świętego Michała Archanioła, aby chronili Kościół od diabła, który zawsze stara się oddzielić nas od Boga i między nami”.
Gdy ta niedziela rozpoczyna nowy rok liturgiczny w całym Kościele, w naszej parafii chcielibyśmy podjąć apel papieży i modlić się przez wstawiennictwo Św. Michała Archanioła za Kościół. Będziemy to robić po każdej Mszy Świętej przed błogosławieństwem i rozesłaniem. Modlitwa będzie wyświetlona na monitorze oraz każdy znajdzie ją na obrazku ze Św. Michałem Archaniołem, który będzie leżał przy wyjściu z kościoła. Tekst został dopuszczony przez Konferencji Episkopatu Polski, brzmi następująco:
Święty Michale Archaniele, wspomagaj nas w walce,
a przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha
bądź naszą obroną.
Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy,
a Ty, Wodzu niebieskich zastępów,
szatana i inne duchy złe,
które na zgubę dusz ludzkich po tym świecie krążą,
mocą Bożą strąć do piekła. Amen.
Rytuał Rzymski, Egzorcyzmy i inne modlitwy błagalne, Katowice 2002, s. 102.
Św. Michale Archaniele, Módl się za nami.
